μήκων

ο, η (Α μήκων, -ωνος, δωρ. τ. μάκων, ή)

αρχαία και λόγια ονομασία ορισμένων ειδών τού γένους παπάβερ, το οποίο σήμερα είναι γνωστό με την κοινή ονομασία παπαρούνα και στο οποίο ανήκουν φαρμακευτικά και βιομηχανικά φυτά, με ναρκωτικές και άλλες ουσίες (α. «μήκων ἡ ῥοιάς» β. «μήκων ἡ ἀγρία» γ. «μήκων ή ύπνοφόρος»)

αρχ.

1. το φυτό τιθύμαλλος ή τιθυμαλλίς, κν. σήμερα γαλατσίδα

2. αρχιτεκτονικό κόσμημα όμοιο με τη μήκωνα κατά το σχήμα

3. η μελανοφόρος κύστη τής σουπιάς και άλλων όμοιων μαλακίων

4. τα περιττώματα τών οστρακοδέρμων

5. είδος μεταλλικής άμμου

6. το εσωτερικό μέρος τού αφτιού

7. φρ. α) «μήκωνος ὀπός» — το όπιο

β) «μήκων ἀφρώδης» — το φυτό πέπλος

γ) «μήκων ἡ ἀγρία» — η αγρεμώνη.

[ΕΤΥΜΟΛ. Η λ. μήκων (πρβλ. βλήχων) συνδέεται με ονόματα τής γερμ. και σλαβ. τα οποία σημαίνουν «παπαρούνα» (πρβλ. αρχ. άνω γερμ. maho και mago, αρχ. σλαβ. makŭ κ.ά.). Η ποικιλία στη μορφή που παρατηρείται στους προηγούμενους τ. οδηγεί στην υπόθεση ότι πρόκειται για ανεξάρτητα δάνεια, πιθ. από κάποια μεσογειακή γλώσσα. Την υπόθεση αυτή ενισχύει το γεγονός ότι η παπαρούνα είναι μεσογειακό φυτό].